ปลาเสือพ้นน้ำ

ปลาเสือพ่นน้ำ (Archer Fishes) เป็นปลาในอันดับ (Order) Perciformes วงศ์ (Family) Toxotidae พบอยู่ทั้งหมด 6 ชนิดด้วยกัน
ซึ่งปลาในวงศ์นี้มีลักษณะที่แตกต่างจากปลาในวงศ์อื่นๆ คือ ปลาเสือพ่นน้ำจะมีลำตัวที่แบนลึกข้างค่อนข้างมาก ขอบหลังไล่ตั้งแต่ช่วงครีบไปจนถึงหางมีลักษณะเกือบเป็นเส้นตรง ซึ่งเป็นลักษณะพิเศษในกลุ่มปลาที่อาศํยอยู่บริเวณผิวน้ำ ปากมีขนาดใหญ่และมีลักษณะเฉียงลงลึก ครีบหลังและครีบก้นอยู่ค่อนไปทางด้านท้ายลำตัว พื้นลำตัวทางตอนบนจะมีสีออกเขียวอมเหลืองและจะจางเป็นสีเงินบริเวณใต้ท้อง ข้างลำตัวจะมีจุดสีดำแต้มอยู่ ซึ่งจุดจะมีขนาดเล็กใหญ่ไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับชนิดของมัน




ในประเทศไทยพบปลาเสือพ่นน้ำถึง 3 ชนิด
ปลาเสือพ่นน้ำมีวีธีหาอาหารที่มีรูปแบบเฉพาะตัว คือ มันจะใช้วีธีพ่นน้ำใส่แมลงที่เกาะกิ่งไม้หรือใบไม้บริเวณผิวน้ำให้ตกลงในน้ำ หลังจากนั้นแมลงก็จะตกเป็นอาหารของมัน
เมื่อปลาเสือพ่นน้ำพ่นน้ำออกไป โดยการปิดฝาปิดเหงือกอย่างทันที น้ำในช่องเหงือกจะถูกดันให้ออกมาทางปากทีละหยดๆต่อเนื่องกันไปเรื่อยๆจนกว่าเหยื่อจะตกลงมา การพ่นน้ำทีละหยดๆอย่างต่อเนื่องทำให้เรามองเห็นน้ำพุ่งเป็นสายออกมาจากปากปลาเสือพ่นน้ำ

 มิใช่ว่าปลาเสือพ่นน้ำทุกตัว จะใช้วิธีล่าเหยื่อแบบนี้เสมอไป การพ่นน้ำเพื่อล่าเหยื่อนั้นทำได้จริงๆกับพวกปลาเสือพ่นน้ำที่โตเต็มที่แล้ว แต่ไม่ใช่ว่าตัวที่ยังโตไม่เต็มที่จะพ่นน้ำไม่ได้ ทุกตัวสามารถพ่นน้ำได้หมดแต่ระยะทางของน้ำที่พ่นออกไปในตัวยังเล็กก็จะพ่นน้ำออกไปได้เพียงแค่ 10 เซนติเมตร ในขณะที่ตัวเต็มวัย จะสามารถพ่นน้ำได้ไกลถึงเกือบ 2 เมตร

มีข้อสังเกตุอีกอย่าง คือ หากว่าในแหล่งน้ำที่ปลาเสือพ่นน้ำอาศัยอยู่ หรือ ในตู้เลี้ยง ที่มีอาหารให้มันเพียงพอ พวกมันจะไม่แสดงพฤติกรรมการพ่นน้ำ เพราะโดยธรรมชาติปลาเสือพ่นน้ำจะกินพวก แมลง และสัตว์ตัวเล็กๆตามผิวน้ำ เช่น ปลาเข็ม หรือลูกปลา

หากปลาเสือพ่นน้ำ พ่นน้ำใส่เหยื่อของมันแล้วเหยื่อมันก็ไม่ร่วงซักทีมันก็มีอีกวิธีหนึ่งที่จะเอาแมลงเคราะห์ร้ายมาลงท้่องของมัน คือ มันจะดีดตัวพุ่งขึ้นมาเหนือผิวน้ำเพื่อใช้ปากของมันงับเหยื่อเคราะห์ฺร้ายตัวนั้น โดยมันสามารถโดดได้สูงถึง 1 ฟูตเลยทีเดียว แต่วิธีนี้ปลาเสือพ่นน้ำไม่ค่อยนิยมใช้ซักเท่าไหร่




 ลักษณะนิสัยของปลาเสือพ่นน้ำ จัดเป็นปลารักสงบ อาศัยอยู่บริเวณผิวน้ำ
แหล่งอาศัย ของปลาเสือพ่นน้ำ สามารถพบได้ตามแหล่งน้ำจืดต่างๆตามธรรมชาติ รวมถึงแม่น้ำ และบริเวณน้ำกร่อย
ปลาเสือพ่นน้ำมีแพร่กระจาย ในแถบเอเชียใต้ (อินเดีย,ศรีลังกา)ไล่ไปยัง เอเชียวตะวันออกเฉียงใต้ (พม่า, ไทย, อินโด, เป็นต้น) ไปจนถึง ออสเตรเลีย


 ปลาเสือพ่นน้ำ บางชนิดเมื่อโตเต็มที่มีขนาดใหญ่ได้ถึง 40 เซนติเมตร ในขณะที่สายพันธุ์็ที่พบอยู่ในประเทศไทย มีขนาดเมื่อโตเต็มที่อยู่ที่ประมาณ 15 เซนติเมตร
การแพร่พันธุ์ ปลาเสือพ่นน้ำจะว่ายออกมาในเขตแนวประการังเพื่อออกมาวางไข่ จำนวน 20,000 - 150,000 ฟอง เมื่อลูกปลาออกจากไข่ก็จะอาศัยอยู่ในเขตป่าชายเลน

ปลาสร้อยนกเขา

ปลา “สร้อยนกเขา” เพาะขยายพันธุ์

ประสบความสำเร็จครั้งแรกของประเทศไทย

สถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง ประสบความสำเร็จในการเพาะขยายพันธุ์ “ปลาสร้อยนกเขาจุดทอง” เป็นครั้งแรกในประเทศไทย ลูกปลาโตเร็วและมีสีสันสวยงาม รูปร่างคล้ายปลาหางนกยูง เหมาะสมที่จะส่งเสริมให้เลี้ยงเป็นปลาทะเลสวยงามอีกชนิดหนึ่ง …
ทั้งนี้ สถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง ได้ทดลองเลี้ยงพ่อแม่พันธุ์ปลาสร้อยนกเขาทะเล หรือสร้อยนกเขาจุดทอง (Painted Sweetlips : Diagramma pictum) ที่รวบรวมจากแหล่งน้ำธรรมชาติมาเลี้ยงในบ่อโรงเพาะพันธุ์ปลาทะเลของสถาบัน และเมื่อเลี้ยงได้ประมาณ 1 ปี ปลาสามารถวางไข่ได้เอง โดยในครั้งแรกได้รวบรวมไข่ปลาขึ้นมาฟักและอนุบาลได้จำนวน 3,000 ตัว ปัจจุบันลูกปลามีอายุ 40 วัน มีขนาดความยาวประมาณ 4 ซม. เหลือจำนวน 400 ตัว
จากการเลี้ยงลูกปลาสร้อยนกเขาจุดทอง พบว่าเป็นปลาที่โตเร็ว และมีสีสันสวยงาม รูปร่างคล้ายปลาหางนกยูง เหมาะสมที่จะส่งเสริมให้เลี้ยงเป็นปลาทะเลสวยงามอีกชนิดหนึ่ง
นอกจากนั้น ปลาชนิดนี้เมื่อโตเต็มวัยยังเป็นที่นิยมในกีฬาตกปลา และมีรสชาติดีเป็นที่นิยมในการบริโภคอีกด้วย นับเป็นการประสบความสำเร็จเป็นครั้งแรกในประเทศไทย ในการเพาะขยายพันธุ์ปลาสร้อยนกเขาจุดทอง
ปลาสร้อยนกเขาจุดทองชนิดนี้มีความสำคัญหลายด้าน ทั้งทางด้านการประมง การกีฬา (gamefish) และนิยมเลี้ยงกันในสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ (aquarium) ปลาสร้อยนกเขาจุดทอง จัดอยู่ในวงศ์ Haemulidae (Grunts) เช่นเดียวกับปลากะพงแสม ปลาออดแอด แพร่กระจายทั่วไปในเขตร้อนและกึ่งร้อน ในประเทศไทยพบทั้งฝั่งทะเลอ่าวไทยและอันดามัน
เป็นปลาที่มีประโยชน์ทั้งด้านสันทนาการและการบริโภค เนื่องจากมีรายชื่ออยู่ในบัญชีแนบท้ายประกาศกระทรวงพาณิชย์ เรื่อง การส่งปลาทะเลสวยงามที่มีชีวิตออกไปนอกราชอาณาจักร พ.ศ.2549 ที่ต้องมีใบรับรองจากกรมประมง และเป็นปลาทะเลที่มีการประกาศราคาซื้อขายเพื่อการบริโภคขององค์การสะพานปลากรุงเทพฯ
สำหรับการเพาะพันธุ์ปลาชนิดนี้ ยังไม่พบว่ามีรายงานการเพาะขยายพันธุ์มาก่อน จึงนับได้ว่าสถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่งจังหวัดสงขลา ประสบความสำเร็จที่สามารถเพาะขยายพันธุ์ปลาสร้อยนกเขาทะเล หรือสร้อยนกเขาจุดทอง เป็นครั้งแรกในประเทศไทย
คุณยงยุทธ ปรีดาลัมพะบุตร ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง บอกว่า สำหรับพ่อแม่พันธุ์ปลาสร้อยนกเขาจุดทอง ได้ทำการรวบรวมที่บริเวณทะเลชายฝั่งหน้าสถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่งนี่เอง ในขั้นต้นเรารวบรวมได้ 4-5 แม่ หลังจากที่เลี้ยงมาระยะหนึ่งปลาก็วางไข่โดยธรรมชาติ เนื่องจากปลาพร้อมที่จะวางไข่อยู่แล้ว หลังจากที่ปลาวางไข่ออกมาประมาณ 1-2 หมื่นฟอง
“เราก็นำไข่มาอนุบาลตามวิธีการโดยให้อาหารเป็นโรติเฟอร์ในช่วงแรก หลังจากนั้นเราก็ให้กินอาร์ทีเมีย นับเป็นโชคดีที่ปลาตัวนี้ค่อนข้างติดดี ในครั้งแรกได้ผลผลิตมา 400 ตัว ตัวนี้เป็นปลาที่มีคุณค่าทางด้านปลาสวยงาม สีสันสวยงามมีลายแถบเหลืองอมดำ คาดว่าในอนาคตปลาตัวนี้จะเป็นปลาสวยงามที่มีราคาแพงตัวหนึ่ง ก็เป็นครั้งแรกในประเทศไทยที่มีการเพาะขยายพันธุ์ปลาชนิดนี้ขึ้นมา”

ปลาม้าลาย

ปลาม้าลาย

ชื่อสามัญ Zebra danio.

ชื่อวิทยาศาสตร์ Danio rerio (Hamilton, 1822)

ลักษณะทั่วไปของปลาม้าลาย

ปลาม้าลายมีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดียด้านตะวันออก จัดได้ว่าเป็นปลาสวยงามอีกชนิดหนึ่งที่เพาะพันธุ์ง่าย และมีความทนทานต่อการเปลี่ยนแปลงขอสภาพแวดล้อมได้ดี จึงเหมาะแก่การเริ่มฝึกหัดเพาะพันธุ์ เนื่องจากไม่จำเป็นต้องคอยดูแลเอาใจใส่มากนัก ปลาม้าลายเมื่อโตเต็มที่ มีขนาดได้ประมาณ 5 เซนติเมตร สีที่ลำตัวเป็นสีเหลือบน้ำเงิน สลับด้วยสีเขียวมะกอกดำ จำนวน 3 เส้น เป็นแนวยาวตลอดลำตัวจนถึงส่วนหางทำให้มองเห็นลักษณะลวดลายคล้ายม้าลาย จึงได้เรียกปลาชนิดนี้ว่าปลาม้าลาย และบริเวณใต้ปากมีหนวดอยู่จำนวน 2 เส้น ปลาชนิดนี้ชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงๆ ในบริเวณที่มีแสงสว่างพอสมควร การว่ายน้ำ และการผสมพันธุ์มีความว่องไวปราดเปรียว มักว่ายน้ำอยู่บริเวณผิวน้ำอยู่ตลอดเวลา

การเพาะพันธุ์ปลาม้าลาย

การคัดพ่อแม่พันธุ์

ก่อนที่เริ่มลงมือเพาะพันธุ์ปลาม้าลาย ผู้เพาะพันธุ์ต้องแยกเพศปลาจากรูปร่างปลาเสียก่อน ลักษณะปลาม้าลายตัวเมีย มีลำตัวป้อม และสั้นกว่าตัวผู้ เมื่อปล่อยให้ปลาอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เห็นได้ว่าตัวผู้มักไล่ต้อนตัวเมียอยู่เสมอ

ปลาที่นำมาเพาะพันธุ์ต้องเป็นปลาที่สมบูรณ์ และแข็งแรง หรือเจริญเป็นตัวเต็มวัยเสียก่อน โดยที่พ่อพันธุ์ควรมีรูปร่างปราดเปรียว สีสันสดใส เครื่องทรงครบสมบูรณ์ไม่ฉีกขาด สำหรับแม่พันธุ์ควรเลือกให้มีลักษณะเหมือนกับตัวผู้ แต่ตรงบริเวณส่วนท้องต้องอูมหรือเต่งใหญ่แสดงถึงความแก่ของปลา ดังนั้นการคัดเลือกพ่อแม่พันธุ์พยายามอย่าเลือกปลาที่ไม่ยอมเข้าอยู่รวมกลุ่มกับตัวอื่นมาเพาะ เนื่องจากไม่ช่วยในการผสมพันธุ์แล้ว ยังก่อให้เกิดผลจากการกินไข่ที่ออกมาด้วย

อุปกรณ์การเพาะพันธุ์

1 ตู้ที่ใช้เพาะพันธุ์ ควรมีขนาด 12 นิ้ว หรือจะมีขนาดใหญ่กว่านี้ก็ได้ ตามความเหมาะสม

2 พันธุ์ไม้น้ำ เช่นสาหร่ายต่างๆ ประมาณ 1-3 ต้น

3 ก้อนกรวดขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-2 เซนติเมตร

4 ตะแกรงลวดหรือตะแกรงพลาสติก ขนาดเท่ากับความกว้างของตู้ปลา เพื่อป้องกันมิให้พ่อแม่พันธุ์เล็ดลอดออกมากินไข่

5 น้ำสำหรับใช้ในการเพาะพันธุ์ ควรเป็นน้ำที่สะอาดปราศจากเชื้อโรคและคลอรีน

หลังจากเตรียมอุปกรณ์เพาะพันธุ์เรียบร้อยแล้ว ควรเลือกสถานที่ตั้งตู้ปลาให้มีแสงแดดอ่อน ๆ ส่องลงมาอย่างทั่วถึง ประมาณวันละ 2-3 ชั่วโมง ปลูกพันธุ์ไม้จำพวกสาหร่ายลงไปประมาณ 2-3 ต้น แล้วนำกรวดที่เตรียมไว้ปูทับลงไปให้สูงจากพื้นตู้ประมาณ 1 นิ้ว แล้วเติมเกลือเล็กน้อย เพื่อป้องกันเชื้อโรค ใส่น้ำให้ได้ระดับ ใช้ตะแกรงกั้นแบ่งตู้ปลาออกเป็นสองชั้น

การเพาะพันธุ์

เมื่อจัดวางอุปกรณ์พร้อมทุกอย่างแล้ว ให้ปล่อยแม่พันธุ์ที่ท้องแก่เต็มที่ลงไปไว้ในตู้ก่อนสัก 2 วัน เพื่อการสร้างความเคยชินกับน้ำ และสถานที่เพาะพันธุ์เสียก่อน จากนั้นให้นำพ่อพันธุ์ปล่อยลงไปอยู่กับแม่พันธุ์ภายในตู้เพาะพันธุ์ ในอัตราส่วนตัวเมียต่อตัวผู้ เท่ากับ 1 ต่อ 3-4 ตัว ส่วนใหญ่แล้วนักเพาะพันธุ์มักนิยมปล่อยในช่วงเย็นดีที่สุดเพราะแม่พันธุ์มักวางไข่ในตอนเช้าวันรุ่งขึ้น เนื่องจากปลาม้าลายมีการผสมพันธุ์ได้รวดเร็ว สามารถปล่อยไข่ออกมาขณะที่ว่ายจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง ตัวผู้ที่ปล่อยเป็นจำนวนมากนั้นก็เพื่อช่วยผลิต และฉีดน้ำเชื้อไปยังกลุ่มไข่ได้อย่างทั่วถึง ถ้าเราใช้ตัวผู้เพียงตัวเดียวน้ำเชื้อไม่ทั่วถึง ครั้นปลาวางไข่หมดแล้ว สังเกตได้จากแม่พันธุ์ที่ท้องแฟบลง ผู้เพาะพันธุ์ควรตักพ่อ และแม่พันธุ์ออกจากตู้ปลาพร้อมกับเก็บตะแกรงที่กั้นพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์ออกมาด้วย

การอนุบาลลูกปลา

ไข่ตัวเมียที่ได้รับการผสมจากเชื้อตัวผู้ เจริญเป็นตัวอ่อนภายใน 2-3 วัน ซึ่งระยะนี้ตัวอ่อนต้องใช้อาหารจากไข่แดงที่ติดตัวมา เพื่อการอยู่รอดอีกประมาณ 2-3 วัน จากนั้นไข่แดงถูกย่อยสลายจนหมด อาหารมื้อแรกที่ผู้เพาะพันธุ์ให้แก่ลูกปลา คือ ไรแดง เมื่อลูกปลาโตพอสมควร ให้อาหารลูกน้ำแทนไรแดง เนื่องจากลูกปลาเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว

ข้อพึงระวัง คือ ไม่ควรเลี้ยงลูกปลาที่มีขนาดเล็กร่วมกับปลาประเภทอื่นที่มีขนาดใหญ่กว่าเพราะจะได้รับอันตรายหรือเป็นอาหารของปลาเหล่านั้นได้

ปลาตีน

ปลาตีน (อังกฤษ: Mudskipper, Amphibious fish) คือ ปลาที่อยู่ในวงศ์ย่อย Oxudercinae ในวงศ์ใหญ่ Gobiidae (วงศ์ปลาบู่) มีทั้งหมด 9 สกุล ประมาณ 38 ชนิด (ดูในตาราง) กระจายพันธุ์อยู่ทั่วไปตามชายทะเลโคลนและป่าชายเลนในเขตร้อนตั้งแต่เขตมหาสมุทรแอตแลนติก ชายฝั่งแอฟริกาจนถึงเอเชียแปซิฟิก มีความยาวลำตัวแตกต่างออกไปตั้งแต่เพียงไม่กี่เซนติเมตร ในชนิด Zappa confluentus จนถึงเกือบหนึ่งฟุต ในชนิด Periophthalmodon schlosseri

ลักษณะพิเศษและพฤติกรรม

หัวมีขนาดโต มีตาหนึ่งคู่ตั้งอยู่ส่วนบนสุดของหัวโปนออกมาเห็นได้ชัด ดวงตาสามารถกรอกไปมาได้ จึงใช้มองเห็นได้ดีเมื่อพ้นน้ำ สามารถเคลื่อนที่บนบกได้ โดยใช้ครีบอกที่แข็งแรงไถลตัวไปตามพื้นเลนและสามารถกระโดดได้ด้วย และสามารถใช้ชีวิตอยู่บนบกได้เป็นเวลานานเนื่องจากมีอวัยวะพิเศษอยู่ข้างเหงือกที่สามารถเก็บความชุ่มชื้นได้ ตัวผู้มีขนาดใหญ่กว่าตัวเมีย ตำแหน่งของปากอยู่ปลายสุดของหัวขนานกับพื้น หากินในเวลาน้ำลดโดยกินอาหารจำพวกสัตว์น้ำขนาดเล็กในพื้นเลน ทำให้แลดูผิวเผินเหมือนสัตว์เลื้อยคลานหรือสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำมากกว่าปลา
ปกติปลาตีนจะอาศัยอยู่รวมกันหลายตัวไม่มีออกนอกเขตของตัวเอง เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์ ปลาตีนตัวผู้จะมีสีเข้มขึ้นและมีอาณาเขตของการสืบพันธุ์ โดยจะมีการสร้างหลุมซึ่งมันจะใช้ปากขุดโคลนมากอง บนปากหลุม เรียกว่า หลุมปลาตีน และมีพฤติกรรมหวงเขตแดนเมื่อมีปลาตีนตัวอื่นรุกล้ำ โดยจะแสดงการกางครีบหลังขู่ และเคลื่อนที่เข้าหาผู้รุกล้ำทันที ปลาตีนตัวผู้และตัวเมียจะผสมพันธุ์ในหลุมที่ตัวผู้ขุดไว้

                             

แหล่งที่อยู่ในประเทศไทย

อาศัยในป่าชายเลนในประเทศไทยมีกระจายเป็นตอน ๆ ริมฝั่งทะเลด้านอ่าวไทยตั้งแต่จังหวัดชลบุรี, จังหวัดตราด เรื่อยลงไปถึงจังหวัดปัตตานี ส่วนทางฝั่งทะเลอันดามันพบตั้งแต่จังหวัดระนองลงไปสุด ชายแดนไทยที่จังหวัดสตูล
สำหรับปลาตีนชนิดที่พบได้ในประเทศไทย ได้แก่ Periophthalmus barbarus, Periophthalmodon schlosseri และ Boleophthalmus boddarti โดยมีชื่อเรียกต่าง ๆ กันออกไป เช่น จุมพรวด, ตุมพรวด, กำพุด, กระจัง หรือ ไอ้จัง เป็นต้น
ปลาตีนมักถูกจับมาขายเป็นปลาสวยงามอยู่เสมอ ๆ โดยมักหลอกขายว่าเป็นปลาน้ำจืดหรือปลาจากต่างประเทศ โดยผู้ค้ามักตั้งชื่อให้แปลกออกไป เช่น คุณเท้า, เกราะเพชร หรือ โฟร์อายส์ เป็นต้น

ปลาช่อนอเมชอน

ปลาอะราไพม่าหรือปลาช่อนอะเมซอน (สถาบันวิจัยการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง)
เรียบเรียงโดย สุจิตรา จันทร์เมือง

ปลาอะราไพม่าหรือ พิรารูดู Pirarucu (ชื่อพื้นเมืองของชาวบราซิล) และ PAICHE (ชื่อพื้นเมืองของชาวเปรู) ส่วนคนไทยรู้จักกันในนาม "ปลาช่อนอเมซอน" จัดเป็นปลาที่อยู่ในตระกูลเดียวกับ ปลามังกร หรือ ปลาอะโรวาน่า คือ Family Osteoglossidae มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Arapaima gigas
ปลาช่อนอเมซอน จัดเป็นยักษ์ใหญ่ของสถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำของโลกและสำหรับนักเลี้ยงปลาทุกคน มันถูกจัดเป็นปลาน้ำจืดที่ใหญ่ที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง เจริญเติบโตได้เร็วมาก มีความยาวได้ถึง 4 เมตร มีน้ำหนักถึง 400 กิโลกรัม ปลาช่อนอเมซอน เป็นปลาเนื้อดีกินอร่อยของชาวบ้านในประเทศ บราซิล เปรู และโคลัมเบีย

ทั้งนี้ ปลาช่อนอเมซอน เป็นปลาที่มีแรงเยอะ ว่ายน้ำและกระโดดเก่งมาก รอบตัวของมันปกคลุมด้วยเกล็ดสีเขียวเหลือบขนาดใหญ่ ท้องเป็นสีขาว โคนหางมีเกล็ดสีแดงกระจัดกระจายอยู่ทั่ว คนไทยส่วนใหญ่นิยมเรียกกันว่า "กุหลาบแดง"
ในอเมริกาใต้ ปลาช่อนอเมซอน เป็นปลาที่นำมากินเป็นอาหาร ส่วนบ้านเราสั่งเข้ามาเลี้ยงเป็น ปลาประหลาดราคาแพง ต้องทำตู้ทำบ่อเลี้ยงกันราคานับแสนบาท ปลาช่อนอเมซอน ถูกจัดเป็นปลาที่อยู่ในกฏเกณฑ์ของการอนุรักษ์สัตว์ของโลกโดย IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) ซึ่งมีสำนักงานอยู่ในประเทศอังกฤษ และได้มีการประชุมทางอนุรักษ์สัตว์น้ำชนิดต่าง ๆ ของโลกไม่ให้สูญพันธุ์ ถึงกับมีข้อตกลงห้ามสั่งเข้าหรือส่งออกปลาดังกล่าวได้โดยเสรี

ส่วนประเทศที่สั่ง ปลาช่อนอเมซอน ที่ระบุชื่่อไว้ก่อนกฏ หรือข้อตกลงใช้บังคับให้ตรวจนับจำนวนแน่นอน หรือส่งปลานั้นคืนประเทศต้นสังกัด เพื่อให้ประเทศที่เป็นถิ่นกำเนิดของสัตว์ชนิดนั้น พยายามเพาะพันธุ์และอนุรักษ์ไว้ให้ได้ ส่วนในประเทศไทยยังไม่ได้ประกาศใช้กฏนี้เป็นทางการ ดังนั้น ปัจจุบันจึงยังมีการสั่งปลาชนิดนี้เข้ามาขายกันอย่างเสรี จากสถิติมีผู้บันทึกไว้ว่า ในปี พ.ศ.2528 ที่ผ่านมา มีการขออนุญาตนำ ปลาช่อนอเมซอน เข้าไทยประมาณ 300 กว่าตัว

                                      

 ลักษณะทั่วไปของ ปลาช่อนอเมซอน

ด้วยสาเหตุที่ ปลาช่อนอเมซอน มีร่างกายขนาดใหญ่โต มันจึงเป็นปลาที่ดูสง่างามอย่างเห็นได้ชัดที่สถานแสดงพันธุ์สัตว์น้ำ ปลาช่อนอเมซอน จะใช้เวลาทั้งหมดไปกับการว่ายน้ำเล่นไปมารอบ ๆ ตู้ปลา โดยจะมีการว่ายน้ำคดเคี้ยวไปมาเหมือนงู ปลาช่อนอเมซอน จัดเป็นปลาที่น่าสนใจ ตามประวัติมีการขุดพบฟอสซิล (Fossil) ของปลาชนิดนี้ ทำให้สามารถคำนวณอายุของปลาชนิดนี้ได้ว่าได้กำเนิดมาในโลกนี้ เมื่อประมาณกว่า 100 ล้านปีมาแล้ว และยังคงรูปร่างทรงเดิม
ปลาช่อนอเมซอน จึงจัดว่าเป็นปลาโบราณ มีเกล็ดใหญ่ ปากกว้าง มีฟันซึ่งแม้จะไม่ค่อยเจริญได้ดีแต่ก็สามารถไล่งับหรือฮุบปลากินเป็นอาหารได้ ลักษณะพิเศษของ ปลาช่อนอเมซอน คือ มีอวัยวะเป็นถุงลมอยู่ภายในช่องท้องคล้ายปอด เพราะมีเส้นเลือดฝอยกระจายกันอยู่ทั่วและสามารถเปลี่ยนออกซิเจนได้เช่นเดียวกับปอดมนุษย์เราด้วย

สำหรับลักษณะที่เป็นความสวยเฉพาะตัวของ ปลาช่อนอเมซอน คือ รูปร่างที่มีขนาดใหญ่ มีสีดำเงาเป็นมัน ครีบบน ครีบล่างมีตำแหน่งค่อนไปทางหาง มีแถบสีแดง-ส้มตัดกับพื้นสีดำ หัวแข็งคล้ายกระดูก มีการว่ายน้ำที่ช้าทำให้ดูสง่างาม ปกติชอบว่ายอยู่ใกล้ผิวน้ำและจะต้องขึ้นมาฮุบอากาศทุก ๆ 5-20 นาทีขึ้นอยู่กับขนาดของมันด้วย ถ้าเป็นปลาขนาดเล็กก็จะขึ้นมาฮุบอากาศทุก ๆ 5 นาที แต่ถ้าเป็นขนาดใหญ่ก็จะขึ้นมาฮุบอากาศทุก 18-20 นาที ปลาช่อนอเมซอน เป็นปลาที่ชอบอาศัยในแหล่งน้ำตื้น ถึงแม้จะมีขนาดที่ใหญ่โต และว่ายน้ำช้า ๆ แต่มีความว่องไวมากในยามกินเหยื่อ เคยมีผู้พบเห็น ปลาช่อนอเมซอน ขนาด 2 เมตร ฮุบกินปลาเทพาขนาดคืบกว่าที่มาแย่งโฉบกินเหยื่อ พร้อมกันทีละ 2 ตัวในชั่วพริบตาเดียว
 การเพาะเลี้ยง ปลาช่อนอเมซอน

ปลาช่อนอเมซอน เป็นปลากินเนื้อที่เจริญเติบโตได้เร็วมาก เมื่อ ปลาช่อนอเมซอน มีอายุได้ประมาณ 4-5 ปี ก็จะถึงวัยสืบพันธุ์ การสังเกตเพศผู้เพศเมียของ ปลาช่อนอเมซอน ถ้าดูจากภายนอกจะดูยาก แต่สามารถดูในฤดูผสมพันธุ์คือช่วงเดือนธันวาคมถึงพฤษภาคม ปลาช่อนอเมซอน เพศเมียที่มีไข่บริเวณท้องจะขยายใหญ่ สามารถมองเห็นได้ชัดเจน ส่วนเพศผู้หัวและลำตัวจะมีสีเข้มและสีแดงอมส้มแถบโคนหาง

ทั้งนี้ ปลาช่อนอเมซอน ตัวเมียจะวางไข่ในเดือนมกราคมถึงมีนาคม มันจะสร้างรังใต้น้ำลึกประมาณ 40-50 ซม. ตัวเมีย 1 ตัววางไข่ได้ประมาณ 100,000 ฟอง และจะใช้เวลาประมาณ 5 วันในการฟักออกเป็นตัว เมื่อฟักไข่แล้ว แม่ปลาก็จะดูแลตัวอ่อนไว้ในปาก ส่วนตัวผู้ก็จะช่วยกันดูแลและป้องกันอันตรายจนกว่าลูกปลาจะเจริญเติบโตและช่วยตัวเองได้
 อาหารและการเลี้ยง ปลาช่อนอเมซอน
ในธรรมชาติ ปลาช่อนอเมซอน จะอาศัยอยู่ในลุ่มน้ำอเมซอน มันจะกระโดดขึ้นมากินนกที่เกาะอยู่บนต้นไม้เตี้ย ๆ ในตู้ปลาอาหารหลักของปลาอะราไพม่าคือ ปลาสดโดยเฉพาะปลาเป็น ๆ เช่น ปลานิล, ปลากัด, ปลาทอง, ลูกกบ หรือไม่ก็เนื้อหมู, เนื้อไก่ เนื้อปลาก็ได้ สำหรับผู้เลี้ยงนิยมใช้ปลาทองที่พิการมีการซื้อขายกันในราคาถูก ในระยะแรกก็กินน้อย วันละ 3-5 ตัว ต่อมาเมื่อปลาโตขึ้นก็กินมากขึ้น

จากความน่าสนใจของ ปลาช่อนอเมซอน ดังที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้มีผู้เลี้ยงปลาชนิดนี้กันมาก ราคาซื้อขายสำหรับปลาขนาด 5-6 นิ้ว ตกราคาตัวละไม่ต่ำกว่า 5,000 บาท ยิ่งเป็นปลาระดับความยาวเกิน 12 นิ้วขึ้นไป ราคาไม่ต่ำกว่า 10,000 บาท ผู้เลี้ยงปลามักจะสร้างตู้กระจกขนาดใหญ่เพื่อใส่ ปลาช่อนอเมซอน อาจจะเลี้ยงเพียงตัวเดียวหรือจะเลี้ยงรวมกับปลาอะโรวาน่าก็ได้

ปลาช่อนอเมซอน นิยมเลี้ยงไว้เป็นปลาสวยงามในบ้านเรามานานกว่าสิบปีแล้ว ที่ผ่านมาพบว่า ถึงแม้ ปลาช่อนอเมซอน จะเป็นปลาขนาดใหญ่ที่มีความทนทานต่อสภาพแวดล้อมได้ดี แต่ยังมีข้อด้อยบางประการของ ปลาช่อนอเมซอน ที่ควรจะต้องระวังก็คือ หากเลี้ยงในตู้กระจกหรือบ่อปูนควรมีระบบกรองน้ำที่ดีและระบบเพิ่มอากาศให้เหมาะสมกับขนาดของจำนวนปลา หากน้ำเสียหรือขาดออกซิเจนเพียงระยะเวลาสั้น ๆ ก็จะทำให้ ปลาช่อนอเมซอน ตายได้ทันที
ดังนั้น การเลี้ยง ปลาช่อนอเมซอน จึงควรเลี้ยงในที่กว้าง ให้อาหารในปริมาณที่พอเหมาะและควรให้อาหารที่สด ถ้าตู้ปลาเล็กเกินไปปลาจะแสดงออกโดยการว่ายแบบกระวนกระวาย ชนตู้ โดดออกมาหรือไม่ก็หงอยลง ๆ ซึมเศร้า ไม่กินอาหาร จนกระทั่งตายไปเฉย ๆ อย่างไรก็ตาม ปลาช่อนอเมซอน ขนาดใหญ่สามารถฝึกให้กินอาหารเม็ดได้ และหากเลี้ยงในบ่อดินขนาดใหญ่ ปลาช่อนอเมซอน ก็สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้เป็นอย่างดี สัตว์จำพวกกบ เขียด และปลาตัวเล็ก ๆ ที่อาศัยอยู่ในบ่อก็จะกลายเป็นอาหารของปลาชนิดนี้ไป ซึ่งจะขยันหากินทั้งเวลากลางวันและกลางคืน

ปลากราย

ปลากราย (อังกฤษ: Clown featherback, Clown knifefish; ชื่อวิทยาศาสตร์: Chitala ornata) ปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง อยู่ในวงศ์ปลากราย (Notopteridae) มีปากกว้างมาก มุมปากอยู่เลยขอบหลังลูกตา ในตัวเต็มวัยส่วนหน้าผากจะหักโค้ง ส่วนหลังโก่งสูง ในปลาวัยอ่อนมีสีเป็นลายเสือคล้ายปลาสลาด แต่จะเปลี่ยนเป็นสีเทาเงินและมีจุดกลมใหญ่สีดำขอบขาวที่ฐานครีบก้นตั้งแต่ 3 - 20 ดวง ซึ่งมีจำนวนและขนาดแตกต่างกันออกไปในแต่ละตัว มีขนาดโดยเฉลี่ย 60 เซนติเมตร ใหญ่สุดที่พบคือ 1 เมตร หนัดถึง 15 กิโลกรัม
มักอาศัยอยู่ในบริเวณที่มีกิ่งไม้ใต้น้ำหรือพืชน้ำค่อนข้างหนาแน่น อยู่รวมกันเป็นฝูงเล็ก อาหารได้แก่ ปลาและสัตว์น้ำขนาดเล็ก พบในแหล่งน้ำทั้งแหล่งน้ำนิ่งและแม่น้ำทั่วประเทศไทย แต่ปัจจุบันพบน้อยลงมาก ปลากรายนับเป็นปลาน้ำจืดอีกชนิดหนึ่งที่คนไทยนิยมบริโภค โดยเฉพาะใช้เป็นวัตถุดิบผลิตทอดมันหรือลูกชิ้น ราคาขายในตลาดจึงสูง ส่วนบริเวณเชิงครีบก้น เรียกว่าเชิงปลากราย ก็เป็นส่วนที่นิยมรับประทานโดยนำมาทอด แม้ว่าเนื้อจะมีก้างมาก แต่ก็เป็นที่นิยมเพราะมีรสชาติอร่อย นอกจากใช้เป็นอาหารแล้ว ยังนิยมเลี้ยงเป็นปลาเศรษฐกิจ เช่น เลี้ยงในท้องร่องสวน และนิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงามด้วย ที่เลี้ยง ง่าย อดทน และจะมีราคาแพงยิ่งขึ้นในตัวที่จุดเยอะ หรือตัวที่สีกลายเป็นสีเผือก หรือสีทอง ขาว หรือในตัวที่เป็นปลาพิการ ลำตัวสั้นกว่าปกติ มีชื่อเรียกอื่น เช่น "หางแพน" ในภาษากลาง "ตอง" ในภาษาอีสาน "ตองดาว" ในภาษาที่: ป้ายบอกทาง, ค้นหา

   

ปลากรายอินเดีย (เบงกาลี: চিতল, ทมิฬ: அம்பட்டன்வாளை, சொட்டைவாளை, அம்புட்டன் வாழ) ปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Chitala chitala ในวงศ์ปลากราย (Notopteridae) มีรูปร่างทั่วไปคล้ายปลากราย (C. ornata) เพียงแต่ปลากรายอินเดียจะมีรูปร่างที่เพรียวกว่า เกล็ดมีขนาดเล็กกว่า บริเวณสันหลังยังมีสีเหลือบทองและยังมีแถบสีเงินเป็นบั้ง ๆ ซึ่งในปลากรายจะไม่มี ลายจุดจะมีลักษณะคล้ายปลาตองลาย (C. blanci) คือ เป็นจุดเล็กกว่าปลากราย แต่ปลากรายอินเดียจะไม่มีจุดมากเท่าปลาตองลาย หรือในบางตัวอาจไม่มีเลย และจุดดังกล่าวเป็นแต้มสีดำไม่มีขอบขาวเป็นวงรอบ และอยู่ค่อนข้างไปทางท้ายลำตัว ปลาในวัยเล็กจะยังไม่มีบั้งสีเงิน
พบในภูมิภาคเอเชียใต้ ซึ่งปลาชนิดนี้ในความเชื่อของศาสนาฮินดู พระนารายณ์ได้อวตารลงมาเป็นปลากรายทองในชื่อปาง "มัตสยาวตาร" ชาวฮินดูจึงถือว่าปลาชนิดนี้เป็นปลาศักดิ์สิทธิ์ แต่ก็นิยมใช้บริโภคในท้องถิ่น ^[2]
นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม แต่มีราคาสูง เนื่องจากเป็นปลาที่หายาก

อนึ่ง โดยมากแล้วในการอ้างอิงทางอนุกรมวิธาน มักจะจัดให้ปลากรายอินเดียเป็นชนิดเดียวกับปลากราย (Chitala ornata) แต่ความจริงแล้ว ปลาทั้งสองชนิดนี้เป็นปลาคนละชนิดกันเหนือ เป็นต้น

ปลาเกล็ดแก้ว

ปลาทองลูกกอล์ฟใต้น้ำสร้างชื่อเสียงให้แก่ประเทศไทยจนเป็นที่รู้จักและยอมรับของทั่วโลกว่าเป็นปลาทองที่แปลกไม่เหมือนใคร และไม่มีใครเหมือน ปลาทองพันธุ์เกล็ดแก้วนี้เป็นปลาที่ชาวไทยเป็นผู้เพาะพันธุ์ขึ้นสำเร็จเป็นชาติแรกของโลก ซึ่งปลาทองสายพันธุ์นี้มีลักษณะแตกต่างไปจากปลาทองสายพันธุ์อื่นๆ โดยสิ้นเชิง นั่นคือเป็นปลาทองที่มีลำตัวกลมมากจนคล้ายลูกปิงปอง โดยเฉพาะเกล็ดบนลำตัวจะมีลักษณะนูนขึ้นจนเป็นตุ่มซึ่งผิดกับเกล็ดของปลาทองโดยทั่วไป ส่วนหัวมีขนาดเล็กมากซึ่งอาจจัดได้ว่าเป็นปลาทองที่มีส่วนหัวเล็กที่สุดก็ว่าได้ และจากลักษณะพิเศษเฉพาะนี้ทำให้ปลาทองเกล็ดแก้วดังข้ามทะเลไปสร้างชื่อเสียงไกลถึงต่างประเทศให้เป็นที่รู้จัก ในนามของ "PEARL SCALE GOLDFISH"
สำหรับประวัติความเป็นมาของปลาทองสายพันธุ์นี้ยังไม่ทราบแน่ชัด เนื่องจากผู้เพาะพันธุ์ไม่ได้นำบันทึกการเพาะออกเผยแพร่จึงไม่อาจสืบทราบประวัติที่มาของปลาทองสายพันธุ์นี้ได้ แต่โชคร้ายที่ถึงแม้ว่าปลาทองพันุ์เกล็ดแล้วจะเป็นปลาทองที่เพาะพันธุ์ขึ้นได้ในประเทศไทยเราเองก็ตาม แต่กลับเป็นปลาที่ไม่ได้รับความนิยมจากนักเลี้ยงในบ้านเรา เหตุผลเท่าที่ได้ฟังมาเป็นเพราะปลาทองพันุ์นี้เป็นปลาที่เกล็ดยื่นนูนออกมาทำให้แลดูไม่น่ารักแถมบางคนบอกดูแล้วน่าเกลียดมากกว่า แต่ถ้าพูดถึงความยากง่ายในการเลี้ยงแล้วปลาทองสายพันธ์นี้จัดอยุ่ในเกณฑ์ค่อนข้างเลี้ยงยากสักหน่อย เพราะเป็นปลาที่เปราะบางและป่วยเป็นโรคได้ง่ายสำหรับเทคนิคในการเลี้ยงก็ใช้หลักการเดียวกับการเลี้ยงปลาทองทั่วๆ ไปในปัจจุบันได้มีผู้ทดลองเพาะพันธุ์ปลาทองพันธุ์นี้จนได้ปลาสายพันธุ์ใหม่ๆ ที่ทีรูปทรงแตกต่างออกไปมากมาย เช่นปลาทองเกล็ดแก้วชนิดหางสั้น ชนิดหางยาว ชนิดหัววุ้น และชนิดหัวมุก ฯลฯ และบ้างก็เน้นไปทางสีสันโดยการผสมข้ามสายพันธุ์เพื่อให้ได้ปลาที่มีสีสันแปลกๆ ออกไป แต่จุดใหญ่คือการคงไว้ซึ่งเกล็ดที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวสำหรับปลาทองเกล็ดแก้วที่เป็นที่นิยมว่าสวยควรมีลำตัวกลมเหมือนลูกปิงปองเกล็ดบนลำตัวจะต้องอยู่ครบทุกเกล็ด เกล็ดที่ดีควรขึ้นเรียงเป็นระเบียบ ส่วนหัวควรคอดเล็กแล้วปลายแหลม ส่วนหางควรเบ่งบานแต่จะยาวหรือสั้นก็พิจารณาตามสายพันธุ์ของปลาทองนั้นๆ สำหรับสีบนลำตัวเท่าที่นิยมเลี้ยงๆกัน โดยมากจะเป็นปลาที่มีสีขาวสลับแดงอยู่ในตัวเดียวกัน ปลาที่มีสีขาวทั้งตัวเป็นปลาที่ไม่สู้ได้รับความนิยมเท่าที่ควร  

ปลาปักเป้าน้ำจืด

ปักเป้าน้ำจืดที่พบในเมืองไทยมี 3 สกุล 12 ชนิดดังนี้
ขอขอบคุณที่มาเนื้อหาดีๆ : siamensis.org
สกุล Carinotetraodon
ปักเป้าสกุลนี้มีลักษณะที่เด่นกว่ากลุ่มอื่น โดยเพศผู้และเพศเมียมีความแตกต่างกันมาก ทั้งในเรื่องรูปร่างและสีสัน ปลาเพศผู้จะมีลำตัวใหญ่กว่า แบนข้างมากกว่า และมีสีสวยงามมาก นอกจากนี้ในการแสดงความก้าวร้าวปลาปักเป้ากลุ่มนี้เพศผู้สามารถกางส่วนของผิวหนังบนส่วนหัวและท้องได้
ปักเป้าสกุลนี้มีขนาดค่อนข้างเล็กกว่าปักเป้าสกุลอื่น และยังมีสมาชิกเป็นปักเป้า ที่มีขนาดเล็กที่สุดในโลกได้แก่ เจ้าปักเป้าสีเหลืองตัวจ้อย Yellow Puffer (C. tarvancoricus)

ปักเป้าสมพงษ์ (ปลาสวยงาม), ปักเป้าตาแดง(ฝั่งธนบุรี) Carinotetraodon lorteti (Tirant, 1885)
ปลาสกุลนี้น่าจะพบในประเทศไทย 2 ชนิด โดยทั่วไปจะรู้จักเพียงชนิดเดียวที่เรียกกันว่า “ปักเป้าสมพงษ์ “ แต่อย่างไรก็ดี จากการสำรวจผมเคยได้พบตัวอย่างปักเป้าสกุลนี้จากแม่น้ำตาปี และแม่น้ำโกลกซึ่งน่าจะเป็นอีกชนิดหนึ่งที่มีการกระจายพันธุ์อยู่ในคาบสมุทรมาเลย์
เจ้าปักเป้าตัวน้อยนี้ผู้เขียนมีประสบการณ์ตรง โดยในวัยเด็กเนื่องจากบ้านของผมอยู่ ติดแม่น้ำเจ้าพระยาในเขตคลองสานฝั่งธนบุรี แต่ก่อนเจ้านี่ชุกชุมมากผมไม่เคยเห็นปักเป้าชนิด อื่นเลยนอกจากชนิดนี้ แถวบ้านผมนอกจากจะมีการเลี้ยงปลากัด ปลาเข็ม และปลาหัวตะกั่วไว้ กัดกันแล้ว ปักเป้าชนิดนี้ก็เป็นอีกชนิดหนึ่งที่มีการเลี้ยงไว้ในไหเล็กๆ เพื่อนำมากัดกันตามภาษา เด็ก เราจะไปหาช้อนตามกอผักตบชวาที่เราเรียกกันว่าสวะ โดยปลาจะแอบอยู่บริเวณรากใต้กอ สวะ เราสามารถเห็นแถบสีที่คล้ายอึ่งอ่างได้อย่างชัดเจน ปลาชนิดนี้จับง่ายเนื่องจากเคลื่อนที่ช้า ในการช้อนครั้งหนึ่งๆ ได้ประมาณ 3-4 ตัว/กอสวะหนึ่งกอ
ปลาชนิดนี้ชอบกินกุ้งขนาดเล็กที่อยู่ตามกอสวะ ในที่เลี้ยงจะชอบหนอนแดงและไรทะเล ควรเลี้ยงระบบฮาเร็มประกอบด้วยตัวผู้หนึ่งตัว/เพศเมีย 3-4 ตัว เนื่องจากตัวผู้มักกัดกันรุนแรง มากกว่า ปลาชนิดนี้สามารถพบได้ในแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำบางปะกง แม่น้ำโขงตอนล่างในเขต กัมพูชาและเวียดนาม

ปักเป้า Carinotetraodon cf. salivator
เป็นปลาปักเป้าสกุลนี้ที่พบในเขตภาคใต้ในแม่น้ำโกลก และ แม่น้ำตาปี แต่ผมไม่ได้เก็บ ตัวอย่างไว้เปรียบเทียบ อย่างไรก็ดีปลาชนิดนี้มีรายงานการกระจายพันธุ์ในคาบสมุทรมาเลย์และ ตอนเหนือของกาลิมันตัน



สกุล Chonerhinusปักเป้าสกุลนี้มีลักษณะที่เด่นกว่ากลุ่มอื่น ตรงที่มีลำตัวค่อนข้างแบนข้าง มีครีบหลังและ ครีบก้นค่อนข้างใหญ่ ว่ายได้รวดเร็วกว่าปักเป้าน้ำจืดกลุ่มอื่น พองได้น้อยกว่าปักเป้ากลุ่มอื่น เป็น ปักเป้าที่มีความอันตรายต่อความเป็นชายมากกว่ากลุ่มอื่น ในไทยพบสองชนิด

ปักเป้าทอง Chonerhinus modestus (Bleeker, 1850)
เป็นปลาในสกุลนี้ที่มีขายอยู่ในท้องตลาด ส่วนใหญ่ถูกรวบรวมมาจากแม่น้ำบางปะกง ในเขตจังหวัดฉะเชิงเทรา ปลาชนิดนี้พบในแม่น้ำในพื้นที่ซึ่งมีอิทธิพลของน้ำขึ้นลง เป็นปลาที่มัก พบรวมกันเป็นฝูงใหญ่ เป็นปลาที่ก้าวร้าวพอสมควรในตู้เลี้ยงถึงแม้จะเป็นพวกเดียวกันเอง ขนาด โตเต็มที่พบมีความยาวประมาณ 14 เซนติเมตร ปลาชนิดนี้มีรายงานการพบในแม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำแม่กลองและแม่น้ำบางปะกงด้วย

ปักเป้าทอง Chonerhinus nefastus Roberts, 1982
เป็นปักเป้าทองที่พบบ่อยในแม่น้ำโขง และลำน้ำสาขา มีขนาดโตเต็มที่ค่อนข้างเล็ก มีลำ ตัวที่เพรียวยาวกว่า C. modestus อย่างเห็นได้ชัด นอกจากแม่น้ำโขงแล้วผมยังได้ตัวอย่างจาก แม่น้ำปัตตานี อีกที่หนึ่งด้วย



สกุล Tetraodon
เป็นตัวแทนของวงศ์ Tetraodontidae ที่มีจำนวนสมาชิกมากที่สุดทั้งในน้ำจืดและน้ำเค็ม ส่วนมากปลาปักเป้าในสกุลนี้มักมีนิสัยชอบซุ่มโจมตีเหยื่อ มากกว่าที่จะออกแรงว่ายน้ำไล่ โดย ส่วนมากปักเป้าในสกุลนี้ในขณะที่พองจะสามารถขยายขนาดได้มากกว่าสองสกุลแรกข้างต้น

ปักเป้าหางวงเดือน Tetraodon cutcutia (Hamilton, 1822)
ปลาปักเป้าชนิดนี้มีการกระจายพันธุ์กว้างจากอินเดีย พม่า มาจนถึงประเทศไทยใน บริเวณ ชายฝั่งทะเลอันดามันตอนบน เจ้านี่ชอบอยู่ตามห้วยที่มีน้ำค่อนข้างไหลถ่ายเทพอสมควร เป็นปักเป้าที่มีผิวบางที่สุดในบรรดาปักเป้าที่พบในบ้านเราและที่สำคัญมันไม่มีหนามขนาดเล็กๆ ที่ผิวลำตัว (เป็นเกล็ดแบบพิเศษประเภทหนึ่ง) ปลาปักเป้าชนิดนี้ค่อนข้างก้าวร้าว กัดกันรุนแรง อาจจะเนื่องจากมีผิวบาง อย่างไรก็ดีเนื่องจากลักษณะหนังที่บางและไม่มีหนามเล็กๆ ทำให้ผิวมัน วาวสวยงาม นอกจากนี้ครีบหางของปลาปักเป้าชนิดนี้จะมีขอบสีแดงลักษณะเดียวกับปลากัดทุ่ง ภาคใต้ Betta imbellis

ปักเป้าขน Tetraodon baileyi Sontirat, 1985
เจ้านี่เป็นสุดยอดของการพรางตัวของปลาปักเป้าและน่าจะเป็นปลาปักเป้าเพียงชนิด เดียวที่มีการแปลงกายที่น่าตื่นตาเช่นนี้ ปลาชนิดนี้ไม่มีหนาม ผิวลำตัวจะมีติ่งเนื้อซึ่งจำนวนมาก น้อยแตกต่างกันและจากประสบการณ์ของผมพบว่าบางตัวจะไม่มีติ่งเนื้อนี้เลย สภาพแวดล้อมที่ ปักเป้าขนอาศัยมีลักษณะเป็นพลาญหิน (แผ่นหินที่แผ่กว้าง มีหลุมหรือร่องกระจายทั่วไป) ปักเป้า ขนเป็นปักเป้าที่ก้าวร้าวอีกชนิดหนึ่งและเป็นปลาที่พบในระบบแม่น้ำโขงเท่านั้น

ปักเป้าควาย, ปักเป้าสุวัติ Tetraodon suvatti Sontirat&Soonthornsatit, 1985
เป็นปักเป้าอีกชนิดหนึ่งที่มีความโดดเด่น ปักเป้าชนิดนี้มีปากเรียวยาวปากงอนขึ้นด้าน บน และยังมีลายลักษณะคล้ายหัวลูกศรที่บริเวณด้านบนระหว่างตาทั้งสองข้าง ปักเป้าควาย บางตัวอาจมีสีส้มแดง อย่างไรก็ดีเมื่อนำมาเลี้ยงจะเปลี่ยนเป็นสีปกติ ปักเป้าชนิดนี้เป็นปักเป้าที่ พบเฉพาะแม่น้ำโขงอีกเช่นกัน ในที่เลี้ยงปลาชนิดนี้ไม่ค่อยก้าวร้าวเท่าปลาปักเป้าชนิดอื่น ถ้าพื้น เป็นทรายหรือกรวดขนาดเล็กปลาจะฝังตัวโผล่แต่ตาและริมฝีปากล่างที่มีลักษณะคล้ายติ่งเนื้อยื่นออกมา

ปักเป้าจุดส้ม Tetraodon abei Roberts, 1999
เป็นปลาปักเป้าที่พบทั้งในภาคกลางและลุ่มน้ำโขง มีปากค่อนข้างใหญ่ และมีจุดส้ม กระจายทั่วตัว นอกจากนี้บริเวณข้างลำตัวในแนวระหว่างครีบหลังและครีบก้นจะไม่มีจุดกลมแดง ขนาดใหญ่

ปักเป้าตาแดง Tetraodon leiurus Bleeker, 1851
เป็นดาราเอกของเหล่าสมัชชาปลาปักเป้าน้ำจืด ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ปลาชนิดนี้มี การกระจายพันธุ์กว้างที่สุด จะงอยปากค่อนข้างสั้น และมีจุดแดงในแนวระหว่างครีบหลังและครีบ ก้นเด่นชัด เราสามารถพบปักเป้าชนิดนี้ได้ตามริมน้ำ หนอง บึง เขื่อน เกือบทั่วประเทศ ในเรื่องชื่อ วิทยาศาสตร์ Tetraodon leiurus มีชื่อพ้องหลายชื่อเช่น T. cochinchinensis, T. cambodgiensis, T. fangi



ปักเป้าปากยาว Tetraodon cambogensis Chabanaud, 1923
ลักษณะโดยทั่วไปจะคล้ายกับ T. leiurus มาก แต่จะมีจงอยปากยาวกว่าอย่างเห็นได้ ชัดนอกจากนี้แต้มสีที่บริเวณข้างลำตัวยังเป็นแต้มสีแดงขนาดใหญ่มากและมีวงสีขาว และแต้ม สีคล้ำกระจายรอบ ปักเป้าชนิดนี้ก้าวร้าวมาก พบทั้งบในภาคกลางและภาคใต้


ปักเป้าปากยาวโขง Tetraodon barbatura Roberts, 1999
เจ้านี่ก็ปากยาวเหมือนกันแต่มีลักษณะเด่นที่ริมฝีปากล่างจะมีแต้มสีดำ และส่วนท้องจะ ขาวไม่มีลายปลาชนิดนี้พบในแม่น้ำโขง

ปักเป้าท้องตาข่าย Tetraodon palembangensis Bleeker, 1852
เป็นปลาที่พบเฉพาะทางใต้ โดยมีรายงานจากทะเลสาบสงขลา เป็นปักเป้าที่พบชุกชุมใน บางฤดูกาลบริเวณลำคลองรอบๆ พรุโต๊ะแดง ที่นราธิวาส ปักเป้าชนิดนี้มีลักษณะเด่นที่หนังหนา หนามค่อนข้างใหญ่ และมีตาโตมาก นอกจากนี้เวลาพองจะพองได้กลมเหมือนลูกบอลเลยทีเดียว ปลาปักเป้าชนิดนี้ก็เป็นอีกชนิดหนึ่งที่ค่อนข้างเรียบร้อย

อีกสองชนิดที่จะกล่าวถึงอยู่ค่อนไปทางน้ำกร่อย ถึงบริเวณชายฝั่งทะเล แต่เป็นปลาที่ พบได้ในตลาดปลาสวยงามเสมอๆ ได้แก่

เห็นได้ตามร้านปลาสวยงามทั่วไปได้เยอะที่สุด

ปักเป้าเขียวจุด Tetraodon nigroviridris Proce, 1822
ปลาชนิดพบเป็นจำนวนมากบริเวณป่าชายเลน ปรับตัวได้ดีมาก ในน้ำทะเลก็ปรับตัวได้ ในน้ำจืดถ้าตู้มีขนาดค่อนข้างใหญ่ก็ปรับตัวได้ดี และอยู่ได้ในระยะเวลานาน

ปักเป้าซีลอน ปักเป้าเลขแปด Tetraodon biocellatus Tirant, 1885
เป็นปลาปักเป้าที่พบมากตามแม่น้ำในภาคตะวันออก โดยเฉพาะแม่น้ำบางปะกง ปลาชนิดนี้จะพบเข้ามาในเขตน้ำจืดมากขึ้นกว่าปักเป้าเขียวจุด มีลักษณะเด่นที่ลายด้านบนส่วนหลังมีลักษณะคล้ายเลขแปด

ปลาปักเป้าทะเล

ปลาปักเป้าจุดดำ หรือ ปลาปักเป้าเขียวจุด (อังกฤษ: Green spotted puffer) เป็นปลาปักเป้าชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tetraodon nigroviridris ในวงศ์ปลาปักเป้าฟันสี่ซี่ (Tetraodontidae) มีรูปร่างกลมป้อม หัวท้ายเรียว ปากเล็ก ตาโต ด้านหลังและด้านท้องมีผิวสากเป็นหนามเล็กละเอียด ด้านท้องนิ่มขยายตัวได้มาก ครีบหลังเล็กเช่นเดียวกับครีบก้น พื้นลำตัวเป็นสีเหลืองสด ท้องสีขาว มีจุดกลมสีดำกระจายอยู่ทั่วตัว

มีขนาดความยาวเต็มที่ 17 เซนติเมตร พบกระจายอยู่ทั่วไปในพื้นที่น้ำกร่อยของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียใต้จนถึงเอเชียตะวันออก ในประเทศไทยพบมากบริเวณป่าชายเลน นิยมอยู่รวมกันเป็นฝูง เป็นปลาชนิดหนึ่งที่สามารถปรับตัวไดทั้งในน้ำเค็ม, น้ำกร่อยและน้ำจืด
มักนิยมถูกจับมาเป็นปลาสวยงาม มีชื่อเรียกในแวดวงปลาสวยงามว่า "ฟิชโช่" นับเป็นปลาปักเป้าชนิดหนึ่งที่มีนิสัยไม่ดุร้ายเมื่อเทียบกับปลาปักเป้าชนิดอื่น ๆ แต่ก็ไม่ควรที่จะเลี้ยงรวมกับปลาชนิดอื่น 

ปลาปักเป้าซีลอน (อังกฤษ: Figure eight puffer) ปลาน้ำจืดและน้ำกร่อยชนิดหนึ่ง ในอันดับปลาปักเป้า มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Tetraodon biocellatus ในวงศ์ปลาปักเป้าฟันสี่ซี่ (Tetraodontidae) มีรูปร่างทั่วไปคล้ายปลาปักเป้าจุดดำ (T. nigroviridris) ซึ่งเป็นปลาในสกุลเดียวกัน แต่ว่าปลาปักเป้าซีลอนมีขนาดที่เล็กกว่า ลำตัวมีสีสันสวยงาม สีพื้นลำตัวจนถึงหลังมีสีเขียวอมทองแวววาว มีลวดลายสีดำดูคล้ายเลขแปด
มีขนาดโตเต็มที่ประมาณ 10 เซนติเมตร พบในบริเวณปากแม่น้ำที่ติดกับชายทะเลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สำหรับในประเทศไทยพบมากที่แม่น้ำในภาคตะวันออก เช่น แม่น้ำบางปะกงและสาขา เป็นต้น
ปลาปักเป้าซีลอนจัดว่าเป็นปลาปักเป้าชนิดหนึ่งที่มีนิสัยไม่ดุร้ายก้าวร้าวเหมือนปลาปักเป้าชนิดอื่น ๆ ประกอบกับที่มีสีสันสวยงาม จึงทำให้นิยมเลี้ยงกันเป็นปลาสวยงาม

ปลานีออน

                                           ปลานีออน

                                            

ข้อมูลทั่วไป

เป็นปลาขนาดเล็กที่มีนิสัยชอบอยู่รวมเป็นฝูงใหญ่ในระดับกลางน้ำในป่าดิบชื้นที่มีไม้น้ำหนาแน่นในภาคตะวันออกเฉียงใต้ของโคลัมเบีย, ภาคตะวันออกของเปรู, และทางภาคตะวันตกของบราซิล มีรูปทรงยาวรี คล้ายเม็ดข้าวสาร ตาโต มีครีบบางใสยาวพอประมาณทั้ง 7 ครีบ (ครีบว่าย 2 ครีบท้อง 2 ครีบกระโดง 1 ครีบทวาร 1 ครีบหาง 1) มีครีบไขมันขนาดเล็ก ที่โคนหาง ลำตัวมีเกล็ดขนาดเล็กมันวาวปกคลุมทั้งตัว โดยที่ส่วนหลังจะสีเหลือบเขียวมะกอก มีเส้นเรืองแสงสีเขียวอมฟ้าพาดตั้งแต่จมูกผ่านลูกตายาวไปสุดที่ครีบไขมัน อันเป็นที่มาของชื่อ ปลานีออน ส่วนท้องเป็นสีขาวเงิน หลังจากช่องท้องไปถึงโคนหางมีสีแดงสด ขนาดโตเต็มที่ไม่เกิน 1 นิ้ว

เทคนิคการเลี้ยง ปลานีออนมีชื่อเทคนิคการเลี้ยงปลานีออนทางวิทยาศาสตร์ว่า Paracheirodon innesi ถูกค้นพบในอเมริกาใต้ บริเวณแม่น้ำในประเทศเปรู บราซิล และโคลัมเบีย ซึ่งปลานีออนเป็นปลาขนาดเล็กที่มีสีสันสวยงามชนิดหนึ่ง เรามักจะเห็นปลานีออนถูกเลี้ยงรวมกับต้นไม้น้ำเสมอ…เรามาดูเทคนิคการเลี้ยงปลานีออนกันดีกว่า!!!
การเตรียมอุปกรณ์การเลี้ยง
1. ตู้ปลาขนาด 14 นิ้วขึ้นไป การเลี้ยงปลานีออนให้สวยนั้นจะต้องเลี้ยงรวมกับต้นไม้น้ำและมีโขดหินให้ปลาซ่อนตัวและวางไข่
2. แสงไฟ ถ้าหากเราจะเลี้ยงเพื่อความสวยงามแล้วเราจะเล่นแสงเพื่อให้แสงตัดสีกับตัวปลา แต่ถ้าหากว่าเราจะเพาะนั้น แสงไฟที่แนะนำจะเป็นหลอดไฟกลมเล็ก 15 วัตต์ เนื่องจากไข่ของปลานั้นจะมีผลต่อแสงไฟค่อนข้างมาก เพราะจะทำให้ไข่ปลาเสียและฝ่อในที่สุด
3. ระบบกรอง จะใช้ระบบกรองข้าง ซึ่งจะช่วยให้การเลี้ยงง่ายขึ้น สิ่งที่สำคัญที่สุดของการเลี้ยงปลานีออนหรือปลาทุกชนิดก็คือระบบน้ำที่เป็นสภาพแวดล้อม ซึ้งจะเลี้ยงปลานีออนในช่วง pH 5.0-6.0 และอุณหภูมิที่ต้องการคือ 24 องศาเซลเซียส และควรเปลี่ยนถ่ายน้ำทุกๆ 1 สัปดาห์
4. Heater มีความจำเป็นต่อปลามากในฤดูหนาว ซึ่งอุณหภูมิที่ปลานีออนต้องการคือ 23-30 องศาเซลเซียส นอกจากนี้ Heater นี้ยังช่วยให้ปลาปลอดจากโรคจุดขาว เนื่องจากในฤดูหนาวปลาจะไม่ค่อยเคลื่อนไหว จะทำให้ปลาอ่อนแอ และเชื้อโรคจะเจริญเติบโตได้ดีในช่วงนี้ ดังนั้นการใช้ Heater ก็จะช่วยให้ดีขึ้น
5. ยาปรับสภาพน้ำ จะปรับสภาพน้ำให้เหมือนน้ำที่มาจากแหล่งที่เลี้ยง อาจใช้น้ำหมักจากใบหูกวางก็ได้
6. อาหาร ใช้อาหารสดพวกอาทีเมีย หรือ ไรแดง

ปลาตะเพียนทอง

ปลาตะเพียนทอง ปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Barbonymus altus อยู่ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) มีรูปร่างคล้ายปลากระแห (B. schwanenfeldi) ซึ่งอยู่ในสกุลเดียวกัน คือ มีเกล็ดตามลำตัวแวววาวสีเหลืองทองเหลือบแดงหรือส้ม ครีบหางเป็นสีส้มหรือสีแดงสด แต่ปลาตะเพียนทองมีเกล็ดขนาดใหญ่กว่า และครีบหลัง ครีบหางไม่มีแถบสีดำ

มีขนาดโตเต็มที่ประมาณไม่เกิน 30 เซนติเมตร
ปลาตะเพียนทอง เป็นปลาที่คนไทยรู้จักกันดี โดยบริโภคเป็นอาหารมายาวนาน และใช้สานเป็นปลาตะเพียนใบลาน พบอยู่ทั่วไปตามห้วยหนอง คลองบึง และแหล่งน้ำขนาดใหญ่ของภาคกลาง ภาคเหนือ และภาคอีสานของไทย มักจะอยู่ปะปนกับปลากระแห ปลาตะเพียนขาว (B. gonionotus) ด้วยกันเสมอ ๆ
ปลาตะเพียนทอง มีชื่อเรียกอื่น ๆ อีก เช่น "ตะเพียนหางแดง" หรือ "ลำปำ" หรือ "เลียนไฟ" ในภาษาใต้ ซึ่งซ้ำกับปลากระแห จัดเป็นปลาชนิดหนึ่งที่นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม

วงศ์ปลาตะเพียน (ชื่อวิทยาศาสตร์: Cyprinidae, อังกฤษ: Barb, Carp, Minnow, Goldfish) โดยคำว่า Cyprinidae (/ไซ-พริ-นิ-ดี้/) มาจากคำว่า kyprînos ในภาษากรีกโบราณ (κυπρῖνος แปลว่า "ปลาทอง") ประกอบด้วยปลาจำพวกปลาไน, ปลาตะเพียน, ปลาทอง และปลาซิว ^[1]
ถือเป็นวงศ์ที่ใหญ่ที่สุดในปลาน้ำจืด ประกอบไปด้วยชนิด มากกว่า 2,000 ชนิดใน 200 สกุล แบ่งออกได้เป็นหลายวงศ์ย่อย โดยจัดอยู่ในอันดับ Cypriniformes
เป็นวงศ์ที่มีชนิดและจำนวนปลามากที่สุดในปลาน้ำจืดของไทย และมีความหลากหลายเป็นอันดับสามของโลก ปัจจุบันพบแล้วอย่างน้อย 204 ชนิด

ลักษณะ

ไม่มีฟันที่ริมฝีปาก แต่มีฟันซี่ใหญ่อยู่ในลำคอ เกล็ดเป็นแบบขอบเรียบและบาง ครีบเป็นก้านครีบอ่อน ครีบหางส่วนมากเป็นเว้าแฉกลึก ครีบท้องอยู่ค่อนมาทางตอนกลางของลำตัวด้านท้อง ซึ่งลักษณะสำคัญของปลาในวงศ์นี้ก็คือ
1. มีฟันเฉพาะที่ลำคอ เกิดจากกระดูกลำคอด้านล่างอันสุดท้าย มีอยู่ประมาณ 1-3 แถว และมีแผ่นกระดูกที่ฐานบนกระดูกลำคอ ช่วยในการบดย่อยอาหาร
2. มีเกล็ดแบบขอบเรียบบนลำตัว มีหัวไม่มีเกล็ดและไม่มีครีบไขมัน
3. ถุงลมแบ่งออกเป็น 2 ตอน ตอนแรกไม่ติดกับกระดูกสันหลัง ตอนหลังมีขนาดเล้กฝังอยู่แน่นกับกระดูกสันหลัง^[3]
ลำตัวมักแบนข้างหรือเป็นแบบปลาตะเพียนที่รู้จักดี แต่ก็มีบางชนิดที่ลำตัวค่อนข้างกลม เช่น ปลาเล็บมือนาง (Crossocheilus reticulatus) เป็นต้น ปลาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในวงศ์คือ ปลากระโห้ (Catlocarpio siamensis) ที่ยาวเต็มที่ได้เกือบ 3 เมตร อาศัยเฉพาะในน้ำจืด ส่วนมากเป็นปลากินพืช แต่ก็พบมีหลายชนิดกินเนื้อหรือแพลงก์ตอน ตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะคล้ายกันมาก ยกเว้นบางชนิดสีและตุ่มข้างแก้มในตัวผู้ ต่างจากตัวเมีย แพร่พันธุ์ขยายพันธุ์โดยการวางไข่จำนวนมาก พบในแม่น้ำเขตร้อน เขตอบอุ่นและเขตหนาวเกือบทั่วโลก ยกเว้นขั้วโลก, ทวีปออสเตรเลีย และทวีปอเมริกาใต้
จัดเป็นวงศ์ปลาเศรษฐกิจที่มีความสำคัญมาก